Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), son yıllarda Alternatif Uyuşmazlık Çözümü (ADR) yöntemlerinde önemli adımlar attı. Geçmişte ADR, özellikle arabuluculuk, bu bölgede yaygın kullanılan bir yöntem değildi. Ticari uyuşmazlıklar genellikle tahkim yoluyla çözülüyor, arabuluculuk ise çoğunlukla göz ardı ediliyordu. Ancak son dönemde ADR’nin önemi daha fazla anlaşılmaya başlandı ve bu alanda büyük gelişmeler yaşandı.
Geçmiş: Tahkim ve Majlis
Geçmişte, BAE’de uyuşmazlıkların çözümünde genellikle tahkim (tarafsız bir hakem heyeti tarafından verilen bağlayıcı kararlarla anlaşmazlıkların çözümü) tercih edilirdi. Özellikle uluslararası ticaret uyuşmazlıklarında ICC (Milletlerarası Ticaret Odası) ve LCIA (Londra Uluslararası Tahkim Mahkemesi) gibi tahkim kurumları öne çıkıyordu. Ancak yerel ve toplumsal uyuşmazlıklarda, BAE’nin kültürel geleneği olan Majlis (toplum liderlerinin uyuşmazlıkları müzakere ederek çözdüğü geleneksel toplantılar) önemli bir rol oynardı. Majlis, ilişkileri koruma ve taraflar arasında barışı sağlama amacıyla kullanılan bir yapı olarak BAE’de modern ADR sisteminin kültürel temellerini oluşturdu.
Bugün: Arabuluculuğun Yükselişi
Son yıllarda arabuluculuk (tarafsız bir üçüncü kişinin yardımıyla tarafların kendi çözümlerini bulmaya çalıştığı yöntem) BAE’de hızla yaygınlaştı. Singapur Arabuluculuk Konvansiyonu gibi uluslararası anlaşmaların da etkisiyle, arabuluculuk artık güvenilir bir çözüm yolu olarak kabul görüyor. Abu Dabi Küresel Pazar (ADGM) ve Dubai Uluslararası Finans Merkezi (DIFC) gibi kurumlar, arabuluculuğu teşvik eden yeni düzenlemeler ve uygulamalarla bu yöntemi destekliyorlar ve kurucumuz Ferda Canözer Paksoy’un ülkemizden davet edilen tek arabulucu olduğu uluslararası üst düzey uzman arabulucular panelleri oluşturuyorlar. 2021’de yürürlüğe giren Federal Yasa No. 6 ve 2023’te çıkarılan Federal Kararname Yasa No. 40, arabuluculuk süreçlerinin yasal zeminini güçlendirdi ve bugün, küçük çaplı ticari uyuşmazlıklarda arabuluculuk zorunlu hale geldi.
Gelecek: BAE’nin ADR Vizyonu
Gelecekte, BAE’de ADR’nin özellikle aile şirketleri (aile üyelerinin yönettiği şirketler) ve yatırımcı-devlet uyuşmazlıklarında (yatırımcılar ile devlet arasında çıkan anlaşmazlıklar) daha fazla kullanılacağı öngörülüyor. Ayrıca, kültürel olarak ilişki kurmanın önemli olduğu Orta Doğu’da, arabuluculuk süreçlerinde Majlis geleneğinin etkisi hissedilmeye devam edecek. Arabuluculuk ve tahkimin modern yöntemlerinin yanı sıra, Majlis gibi ilişki odaklı ve müzakereye dayalı geleneksel yöntemler de bölgenin ADR kültüründe yer bulacak. Bununla birlikte, yerel dil ve kültürel hassasiyetleri bilen uzman arabuluculara olan ihtiyacın giderek artacağı da açıkça gözlemleniyor.
ADR’nin BAE’de giderek yükselen bir trend haline gelmesi, bu uygulamaların etkin kullanımı için global kriterlere uygun sistemlerin geliştirilmesinin bu ülkenin hem yerel hem de uluslararası ticarette daha güçlü ve güvenilir bir çözüm merkezi olmasında önemli bir rol oynayacağı ve Dubai’nin uluslararası bir tahkim merkezi olarak konumlanmasının yanı sıra Abu Dhabi’nin de ADR için bu yolu izleyeceği alan uzmanlarınca kabul ediliyor.
*Majlis: Arap dünyasında geleneksel bir konsey ya da toplantı anlamına gelir. Toplum liderlerinin bir araya gelerek uyuşmazlıkları müzakere ettiği bir yapı olarak bilinir. Majlis, ilişkilerin korunması ve barışın sağlanması amacıyla önemli bir kültürel çözüm mekanizmasıdır ve BAE gibi ülkelerde geçmişten günümüze önemli bir rol oynamaktadır.
