Son yıllarda yapay zekâ (YZ), yaşamın birçok alanında olduğu gibi uyuşmazlık çözüm süreçlerinde de kendine yer bulmaya başladı. JAMS’in düzenlediği “Uyuşmazlık Çözümünde YZ’nin Çifte Rolü” başlıklı etkinlikte, YZ’nin bir uyuşmazlığın hem sebebi hem de çözümü olarak nasıl kullanılabileceği tartışıldı. Bu etkinlikte simüle edilen uluslararası bir arabuluculuk süreci, insan arabuluculuğu ile YZ destekli araçların nasıl bir sinerji oluşturabileceğini gözler önüne serdi.
Simülasyon: Çözüm Arayışında Karmaşık Bir Hikâye
Etkinlikte ele alınan senaryo, iki teknoloji şirketi arasındaki karmaşık bir uyuşmazlığa dayanıyordu. Horizon, Çin merkezli bir şirketin Lüksemburg’daki iştiraki olarak Quantum isimli Silikon Vadisi merkezli bir girişimden çok dilli bir yapay dil modeli geliştirmesini istemişti. Ancak projenin tamamlanmasının ardından Horizon, modelin yetersiz kaldığını ve ciddi sonuçlar doğurabilecek “halüsinasyonlar” ürettiğini iddia ederek ödeme yapmayı reddetti. Quantum ise projeyi belirtilen bütçe ve kaynaklarla başarıyla tamamladığını, hataların mevcut YZ teknolojisinin sınırlarından kaynaklandığını savundu.
Horizon, 8 milyon dolarlık ödemeyi durdurdu ve 95 milyon dolarlık tazminat talep etti. Quantum bu talebi “mantıksız” olarak nitelendirdi ve taraflar çözüm için arabuluculuk sürecine yönlendirildi.
İnsan Arabulucunun Kilit Rolü
Simülasyonda insan arabulucu, süreçte kilit bir rol üstlendi. Taraflar arasında ilk görüşmeler sırasında tansiyon oldukça yüksekti. Horizon, taleplerinde ısrarcı bir tavır sergilerken, Quantum temsilcileri bu talepleri açıkça reddetti. Arabulucu, taraflar arasında dengeyi sağlamak adına toplantıyı kısa bir araya yönlendirdi ve daha yapıcı bir tartışma ortamı oluşturdu.
Arabulucu, özel oturumlarda tarafların temel endişelerini anlamaya odaklandı. Horizon için en büyük öncelik, Çin pazarında itibar kaybını önlemek ve düzenleyici risklerden korunmaktı. Quantum ise ödemesini almak ve ileride sınırsız bir sorumluluk üstlenme riskinden kaçınmayı istiyordu. Bu derinlemesine analiz, arabulucunun tarafların asıl ihtiyaçlarını hedefleyen çözümler sunmasına olanak sağladı.
YZ’nin Arabuluculuk Sürecindeki Katkıları
Etkinlik, YZ’nin çözüm sürecine nasıl katkıda bulunabileceğini göstermesi açısından ilgi çekiciydi. YZ, tarafların pozisyonlarını özetleyebilir, olası sonuçları tahmin edebilir ve pazarlık aralıkları önererek sürece hız kazandırabilirdi. Ancak YZ’nin, kültürel farkları anlamak veya duygusal tansiyonu yönetmek gibi karmaşık insani becerilerde eksik olduğu da açıkça görüldü.
Örneğin, Horizon’un Çin merkezli paydaşlarının “itibar” konusundaki hassasiyetlerini veya Quantum CEO’sunun karşı tarafa duyduğu empatiyi anlamak, mevcut YZ teknolojisi için oldukça zordu. Bu nedenle YZ, bir insan arabulucunun yerini almasa da süreci destekleyen etkili bir araç olarak kullanılabilir.
Yaratıcı Çözümler: İnsan Arabulucunun Gücü
Simülasyonda arabulucu, yalnızca mali konulara odaklanmakla kalmayıp yaratıcı çözümler üretti. Örneğin, Horizon’un endişelerini gidermek için özel bir sigorta poliçesi önerildi. Bu poliçe, AI hatalarından kaynaklanabilecek itibar zararlarını karşılamayı amaçlıyordu ve Quantum tarafından kabul edilerek Horizon’a güvence sağladı.
Ayrıca, Horizon’un Çin merkezli hissedarları için kültürel olarak hassas bir özür metni hazırlandı. Quantum, bu öneriyi kabul ederek karşı tarafa hem güven verdi hem de iş birliğini geliştirdi. Bu tür çözümler, insan arabulucunun empati ve yaratıcı düşünce gücünü vurguladı.
YZ Destekli Arabuluculukta Gelecek
Etkinlik, YZ’nin arabuluculuk süreçlerinde gelecekte daha etkili bir rol oynayabileceğine işaret etti. Özellikle veri analizi, sözleşme hükümlerinin incelenmesi ve risk değerlendirmesi gibi teknik görevlerde YZ, arabuluculara önemli bir destek sağlayabilir. Ancak duygusal zeka, kültürel hassasiyet ve empati gerektiren konularda insan arabulucuların uzmanlığı vazgeçilmez bir değer olarak kalacaktır.
Bu simülasyon, YZ’nin güçlü bir yardımcı araç olabileceğini ancak insan arabulucuların yaratıcılık, empati ve güven inşa etme becerisiyle birleştiğinde en iyi sonuçların elde edildiğini ortaya koydu. Gelecekte, insan arabulucular ile YZ’nin birlikte çalıştığı hibrit modellerin daha yaygın hale gelmesi bekleniyor.
Daha fazla bilgi için JAMS’in resmi sayfasını ziyaret edebilirsiniz.