54 sektörle direkt ilişkisi olan, pandemi öncesi USD 9.2 trilyonla dünya GSMH’nın %10.4’ünü teşkil eden Turizm Endüstrisinde, tüm paydaşlarla ılımlı ilişkiler içinde iş yapabilmek her firmanın itibarı ve sürekliliği için öncelikli konulardan biridir.
Havayolları, tur operatörleri, seyahat acentaları, oteller, otobüs firmaları, araba kiralama şirketleri, kruvaziyer şirketleri, restoranlar, rehberler, organizasyon firmaları, dijital rezervasyon kanalları, tedarikçileriyle 330 milyon kişiye varan çalışanlarıyla, 1,5 milyar seyahat eden kişiye hizmet veren bu sektörde, anlaşmazlıkların oluşması kaçınılmaz bir gerçek olsa da, bu anlaşmazlıkları hangi yöntemle çözüleceği tamamen tarafların elindedir. Yıllar sürecek ve yüksek maliyetli mahkemeler mi, yoksa çabuk ve az maliyetli alternatif uyuşmazlık çözümleri mi tercih edilmeli?
Özellikle pandemi döneminde ülke seyahat kurallarının sürekli değişmesi nedeniyle iptal edilen seyahatler, etkinlikler ve artan online rezervasyon platformalarını kullanımından oluşan problemler nedeniyle bir çok tüketici sorun yaşadı. İngiltere ve Amerika gibi ülkelerde turizmdeki tüketici uyuşmazlıkları için Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri ilk başvurulan metoddur. Maalesef ülkemizde henüz kullanımı hemen akla gelmeyen bu metodun esasen mahkeme sürecinden ve maliyetlerinden çekinildiği için üstü örtülen bir çok anlaşmazlıkta kişilerin ve firmaların menfaatlerini korumaları için kullanılması, bu süreçlerdeki gizlilik esasının sağladığı itibarı koruma avantajından yararlanılması giderek daha da önem kazanmaktadır.
Dünyada ve ülkemizde turizm sektörü karar vericileri; mal sahibi-otel işletici firma, kiracı-mal sahibi, işletme-çalışan, acenta-havayolu, acenta-otel, acenta-müşteri, havayolu-müşteri, OTA-müşteri, otel-misafir, işletme-tedarikçi arasında seneler süren, milyonlarca dolara ve ilişkilerin bozulmasına sebep olan mahkeme süreçleri yerine; bütçesi önceden belli olan arabulucuk, müzakere, kolaylaştırılıcık, değerlendirme, tahkim, Med-Arb, risk yönetim danışmanlığı metodlarından oluşan Alternatif Uyuşmazlık Çözüm metodlarından birini tercih ederek kısa sürede, az maliyetle, ilişkileri ve itibarı zedelemeden kalıcı sonuca ulaşacaklardır. Yurtdışında, Uzman olarak yer aldığım uyuşmazlık çözüm süreçleri, yurtiçinde özellikle ADRISTANBUL Uyuşmazlık Çözüm Platformunda konuya ilişkin katıldığım seminer ve toplantılar kendi sektörümüzde bu yöntemlerin kullanımının sağlayacağı yararları daha somut biçimde tespit etmemi sağlamıştır.
Eminim yakın gelecekte, yenilikçiliğe en açık, hızlı ve maliyeti az çözümlerin en çok tercih edildiği turizm sektöründe anlaşmazlıklarda nükleer savaş başlatıp mahkeme açmanın yerini Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri alacaktır.
Pınar Kartal Timer 12/2020
ADRIstanbul Danışma Kurulu Üyesi
