Nasıl okumalıyız?
Geçtiğimiz hafta İstanbul’da tarafların yeniden bir araya gelme ihtimali, Rusya-Ukrayna savaşında yeni bir diplomatik pencere açar mı sorusunu gündeme taşıdı. Ancak beklenen zirve gerçekleşmedi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin doğrudan çağrısına rağmen, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin İstanbul’daki görüşmelere katılmadı. Liderlerin yüz yüze buluşması yönündeki beklenti karşılık bulmadı; müzakereler heyet düzeyinde ve sınırlı bir diplomatik çerçevede sürdü.
Beklenen yüz yüze görüşme neden olmadı?
Zelenski’nin kamuoyu önünde yaptığı “Perşembe günü İstanbul’dayım, sizi orada bekliyorum” açıklaması, yalnızca savaşın değil, diplomasinin geleceği açısından da önemli bir adımdı. Ancak bu çağrıya karşılık olarak Kremlin tarafından yalnızca teknik heyet düzeyinde katılım sağlandı. Görüşmeler gerçekleşti fakat tarafların pozisyonları arasında halen ciddi farklar olduğu gözlemlendi.
Zelenski, görüşmelerin ardından sürece dair değerlendirmesinde, taraflar arasındaki yaklaşım farklarına dikkat çekti ve gönderilen temsil heyetinin beklentileri karşılamadığını ifade etti. Ukrayna tarafı, görüşmelerde sunulan önerilerin henüz müzakere edilebilir çerçevede olmadığını vurguladı.
Trump’ın müdahalesi: Sembol mü, gerçek etki mi?
ABD Başkanı Donald Trump, her iki liderle yaptığı telefon görüşmelerinin ardından “ateşkes görüşmeleri hemen başlayacak” yönünde açıklamalarda bulundu. Ancak Kremlin kaynakları, yalnızca bir “memorandum hazırlığına açık olunduğunu” belirtti. Bu durum, sürecin şu aşamada liderler düzeyinde ilerlemek yerine, daha teknik ve uzun vadeli bir zemin arayışında olduğunu düşündürüyor.
Uluslararası cevap: Yaptırımlar geri döndü
Barışa dair somut adımların gecikmesi, uluslararası kamuoyunda yeni yaptırım kararlarını beraberinde getirdi. Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık, Rusya’ya yönelik yaptırım listesini genişletti. Öte yandan Ukrayna, müzakere yollarına açık olduklarını yinelerken, sürdürülebilir sonuçlar doğuracak bir zeminin oluşmasının önemini vurguladı.
Gelişmeleri Nasıl Okumalıyız?
- Zelenski’nin doğrudan çağrısına rağmen Putin’in İstanbul’a gelmemesi, Rusya’nın bu aşamada liderler düzeyinde doğrudan görüşme için hazır olmadığını düşündürüyor.
- Sürecin teknik düzeyde devam etmesi, tarafların hâlen pozisyonlarını güçlendirme sürecinde olduklarını işaret ediyor.
- Trump’ın müzakere sürecine dahil olma çabası görünürlük açısından önemli, ancak bu aşamada diplomatik etkisi sınırlı kalmış görünüyor.
- Ukrayna cephesi, sahada yaşanan yoğun çatışmalarla birlikte müzakerelere dair ihtiyatlı bir pozisyon sergiliyor. (20 Mayıs itibariyle 177 çatışma ve 1.000’in üzerinde zayiat bilgisi paylaşıldı.)
- İstanbul, tarafsız diplomatik bir zemin sunma misyonunu sürdürüyor. Ancak kalıcı bir ilerleme için lider iradesinin ve eşit temsile dayalı müzakere ortamının tesisi kritik önemde.
